Stotteren bij kinderen

Complexiteit van spreken

Spreken is een complexe vaardigheid. Gedachten, ideeën of gevoelens worden vertaald in woorden en zinnen. Vervolgens wordt de boodschap uitgesproken. Voor dit ‘uitspreken’ moeten meer dan 100 spieren met precies de goede snelheid en kracht, op precies het juiste  moment de goede beweging maken. Dit vereist een grote mate van coördinatie en timing. Het is niet zo verwonderlijk dat dit bij jonge kinderen niet altijd goed lukt. Je hoort een kind dan een woord een aantal keer herhalen of een zinsdeel een paar keer opnieuw beginnen. Deze onvloeiendheden zijn onderdeel van de spraak- en taalontwikkeling van een kind. Wanneer een kind het ‘spraakapparaat’ beter kan besturen, verdwijnen deze onvloeiendheden vanzelf.

Meer onvloeiendheden

Bij sommige kinderen komen er ook andere onvloeiendheden voor. Ze herhalen een woord aan het begin van de zin meer dan 2-3 keer, herhalen de eerste klank van een woord, duwen deze klank eruit of verlengen hem. Dit zijn onvloeiendheden waarover ouders zich vaak terecht ongerust maken. Bij zorg en/of twijfel kan de stottertherapeut met u het spreken van uw kind in kaart brengen en tot een advies komen over wel/geen therapie

Oorzaak

Waarom sommige kinderen beginnen te stotteren is tot op heden niet bekend. Echter, er komt steeds meer bewijs dat zowel genetische factoren, als ontwikkelingsfactoren in het kind hierbij een rol spelen. Zo zijn er bij kinderen die stotteren in vergelijking tot kinderen die niet stotteren kleine verschillen aangetoond in  de vorm en werking van hersengebieden die belangrijk zijn voor de spraak en taal – dit kán maar hoeft niet het gevolg te zijn van genetische factoren. Op basis van dergelijke studies wordt stotteren getypeerd als een neurologische ontwikkelingsstoornis.

Onderzoek waarbij kleuters die op de leeftijd van 4-5 jaar stotterden jarenlang zijn gevolgd, suggereert dat een aantal factoren van belang zijn bij het al dan niet blijven stotteren. Deze zijn onder meer: het mannelijk geslacht, stotteren bestaat al langere tijd sinds het ontstaan, blijvend stotteren in de familie, minder vaardig in  het maken van spierbewegingen nodig voor spraak, heel kleine  verschillen in de verwerking van taal, en verschillen in  temperament.

Bij de huidige stand van de wetenschap is een multifactoriële oorzaak met een complexe wisselwerking van al deze verschillende factoren, het meest waarschijnlijk. Dat wil zeggen dat er een samenspel van factoren is en nooit één aspect op zich waardoor een kind zal stotteren.

Of uw kind risico loopt om te blijven stotteren of dat dit een alleen een voorbijgaande periode is die spontaan herstelt, dat is een vraag die u samen met de logopedist(-stottertherapeut) kunt gaan bekijken. 

Stotteren: maak er geen probleem van!

Voor het kind is het belangrijk om geen negatieve sfeer rondom het stotteren te ervaren.  Door te luisteren naar wat uw kind vertelt en niet naar het hoe uw kind het vertelt, helpt u het kind hierbij . Adviezen als: zeg het nog eens, praat eens rustig of haal eerst adem, zijn goedbedoelde adviezen maar helpen niet/nauwelijks of maar heel even . Een jong kind heeft geen idee hoe het anders kan en kan het gevoel krijgen dat het iets fout doet. Wanneer een kind zich negatief bewust wordt van zijn stotteren kan het gaan proberen niet te stotteren. Dit doet hij dan bijvoorbeeld door zich in te spannen, daarmee meer kracht te zetten, het woord er uit te duwen. Het spreken wordt meer gespannen en er ontstaan blokkades of meebewegingen. Andere kinderen gaan minder praten als reactie op hun stotteren (vermijdingsgedrag). In beide gevallen geldt dat dit geen goede ontwikkeling is en is het raadzaam om hulp in te roepen van een logopedist-stottertherapeut.

Ongerust over het spreken van uw kind?

Loop nooit te lang rond met uw ongerustheid. U kunt een vragenlijst invullen (anoniem) op internet. De puntenscore geeft aan of het goed is om met uw kind een afspraak te maken bij een logopedist of stottertherapeut. Deze vragenlijst, Screeningslijst voor Stotteren (SLS) vindt u op www.stotteren.nl. Maak gerust een afspraak bij twijfel. Wij beluisteren het spreken van uw kind en brengen met u alle factoren in kaart. Daarna geven wij een op maat gesneden advies over hoe u uw kind het best kunt helpen en of therapie wenselijk is. Een vraag stellen via e-mail of telefoon kan natuurlijk ook altijd!

Wat houdt Stottertherapie voor jonge kinderen in?

De behandeling bij jonge stotterende kinderen kan via 2 behandelmethodes verlopen. Welke behandelmethode het best bij de ouder en/of het kind past wordt in overleg met de ouders bepaald. Beide werkwijzen hebben in de praktijk bewezen even effectief te zijn.

Eén behandelmethode is die volgens het Lidcombe Programma, waarbij de ouder de vloeiendheid van het kind leert versterken op gedragstherapeutische wijze. Een directe vorm van therapie die zich richt op het helpen van het kind om weer ‘in het vloeiende spoor’ terecht te komen.

De andere behandelmethode richt zich vooral op het verbeteren van de balans tussen de mogelijkheden en de verwachtingen aan spreken/vloeiendheid bij het kind, behandeling volgens de zogenaamde RESTART DCM werkwijze.  Via ouderbegeleiding leert de ouder om de communicatie zodanig aan te passen dat het kind vloeiender en op een makkelijkere manier kan gaan spreken. Daarnaast werken we ook, wanneer dat nodig is, aan de versteviging van de spraak en/of taalmogelijkheden bij het kind. Welke behandelmethode ook gekozen wordt, de  ouder zal altijd bij de therapie betrokken worden.

Vader van Valentine (4): “Het is fijn dat je als ouder handvatten krijgt om thuis je stotterende kind te helpen. Ik vond niks zo erg als hulpeloos te moeten afwachten of ze er wel uit ging komen.”

Stottertherapie voor oudere kinderen

Voor iets oudere kinderen kan de behandeling een combinatie zijn van een aantal zaken. Zo kan therapie gericht zijn op het aanleren en toepassen van technieken om makkelijker te spreken maar kan ook het makkelijk durven spreken als belangrijkste punt hebben. Ouderbegeleiding blijft hiervan deel uitmaken zodat de ouder thuis zijn/haar kind zo goed mogelijk kan begeleiden in al die veranderingen. Wanneer kinderen ouder zijn en het stotteren al langer bestaat, is het belangrijk rekening te houden met de optie dat stotteren niet meer “zomaar te genezen” is. Binnen de therapie kijken we in deze gevallen zoveel mogelijk naar de specifieke problemen. We werken dan aan gemakkelijke, vrije communicatie met voldoende zelfvertrouwen wat betreft het spreken thuis en op school.

Bram (12): “Als ik aan de middelbare school dacht kreeg ik al buikpijn! Hoe zouden ze daar reageren? Door therapie heb ik veel meer zelfvertrouwen gekregen. Ik wist al hoe ik zou reageren op pesters, wat ik tegen leraren zou zeggen en hoe ik het makkelijkst kon praten in de klas. Toen het eenmaal zover was is m’n stotteren nooit een probleem geweest.”

Second opinion
U kunt ook bij ons terecht voor een second opinion rondom de behandeling van uw kind. Bel voor meer informatie of een afspraak.